Gurban aýynyň ilkinji ongünlüginiň aýratynlygy

  • 04.07.2022 11:48
  • 49k+

2-nji iýulda türkmen zyýaratçylary “Türkmenhowaýollary” gullugy tarapyndan guralan ýörite uçar gatnawy bilen Saud Arabystany Patyşalygyna haj parzyny berjaý etmäge ugradylar. Musulmanlaryň esasy baýramlarynyň biri bolan Gurban baýramynyň öňüsyrasynda ýurdumyzyň ähli welaýatlaryna we paýtagtymyza wekilçilik edýän watandaşlarymyz bütin dünýäniň zyýaratçylary bilen bir hatarda, şu sahawatly günlerde mukaddes Käbä tagzym etmek we beýleki dessurlary berjaý etmek üçin Mekgede hem-de Medinede bolarlar. TmCars.info bu gezekki materialynda Gurban aýynyň ilkinji ongünlüginiň aýratynlygy barada gürrüň bermegi makul bildi.

Yslam dininde iki sany uly baýramçylyk bar. Birinjisi, Oraza baýramy, ikinji Gurban baýramy. Oraza baýramy bilen Gurban baýramynyň arasy ortaça ýetmiş gündür. Gurban aýy hem edil Oraza aýy ýaly iň mertebeli, amallary has sogaply aýlaryň biri hasap edilýär. Esasanam, Gurban aýynyň ilkinji on güni aýratyn ähmiýet berilmegine mynasyp. Orta asyrlarda ýaşan musulman alymy Rejep al-Hanbeliniň «Lataif al-Maarif» atly eseriniň «Gurban aýynda bitirilmeli möhüm wezipeler» atly bölüminde «Gurban aýynyň ilkinji on gününiň tutuş ýylyň dowamyndaky iň gowy, iň bereketli günlerdigi» ýatlanylýar. Bu günlerde agyz beklemek, has köp ýagşylyk, haýyr-sahawat etmek, birek-biregi begendirmek ündelýär. Bu hakda Pygamber alaýhyssalamyň hadyslarynda hem beýan edilýär. «Allatagala ybadat etmek üçin günleriň içinde iň sogaplysy Gurban aýynyň (Zülhijjäniň) ilkinji on günüdir. Her gününiň orazasy bir ýylky Oraza, her gijeki ybadaty Gadyr gijesiniň ybadatyna barabardyr» diýen hadys getirilýär.  

Bu on günlükde uly haj ybadatynyň hem ýerine ýetirilýändigi, soňra Gurban baýramyna ýazyp gidýändigi has-da ähmiýetlidir. Gurban aýynyň onunjy güni Gurban baýramynyň ilkinji günüdir. Gurban baýramynyň öň ýanyndaky günlerde berjaý edilýän haj dessuryna uly haj diýilýär. Uly haj möwsüminden beýleki wagtlarda ýerine ýetirilýän haj dessuryna umra hajy diýilýär. Uly haj parzyny berjaý etmegi niýet edinen her bir adamyň ilki umra hajyny ýerine ýetirmegi gowy görülýär. Umra hajyna keramatly Käbäniň daşyndan ýedi gezek aýlanmak — tawaf etmek («tawaf etmek» sözi türkmen dilinde «togap etmek» ýaly ulanylýar. Aslynda diňe Käbe togap edilmelidir, ýagny diňe Käbäniň daşyndan aýlanmalydyr diýilýär), şükür namazyny okamak, Makam Ybraýyma barmak, Zemzem çeşmesiniň suwuny dik durup içmek, içmeziňden öňürti bolsa ýagşy dileg-dogalary etmek, soňra Safa bilen Merwe daglarynyň arasynda saý dessuryny — ýedi öwrümi (jemi üç ýarym aýlaw) ýerine ýetirmek degişlidir. Şu ýere çenli berjaý edilýän ybadatlar bilen umra hajy dessury tamamlanýar.

Uly haj ybadatynda bulardan başga-da bir gijäňi tagat-ybadat bilen Arafatda geçirmek, Adam ata bilen How enäniň zeminde tapyşan ýeri Arafat dagyna çykmak, Mina, Müzdelife ýaly ýerlerde dileg-doga we namaz-ybadata berilmek, Minadaky ýetmiş pygamberiň namaz okan ýerinde namaz okamak, Iblise daş oklamak, gurbanlyk janly bermek ýaly  haj parzynyň berjaý edilmeli şertleri bardyr. Bu şertler ýerine ýetirilenden soňra, hajylar ýa saçlaryny bütinleý syrdyrýarlar ýa-da yrym-ynanjyna laýyklykda saçlarynyň bir ýerinden gyrkdyrýarlar.

Taryhy rowaýatlara görä, keramatly Käbäniň ilkinji kerpijini perişdeler goýupdyr. Olar bu işde Adam ata ýardamçy bolupdyrlar. Mukaddes Käbäniň taryhy soňra Ybraýym pygamber bilen baglanyşykly wakalar bilen has-da baýlaşýar. Bibi Hajaryň ogly Ysmaýyl üçin suw gözläp, iki ýana elewrän ýerleri — Safa bilen Merwe daglarynyň arasy hem soňlugy bilen haj dessuryna öwrülýär.

Käbedäki Gara daşyň sag burçundan, sag elini galdyryp, Käbä salam bermek bilen tawaf dessuryny berjaý etmäge girişilýär. Rowaýatlara göra, «eýýäm birinji tawafda ynsan özi hem-de özi bilen baglanyşykly ähli zatlar — geçmişi, şu güni, geljegi hakda düýpli pikir öwrüp ýetişýär. Imanynyň derejesine görä ýüregine nur guýlup başlaýar. Ýedinji tawafy berjaý edýänçä onuň ruhy dünýäsi ymykly päklenip, kalby-köňli nur bilen dolýar. Ol kämilligiň täze tapgyryny alamatlandyrýar» diýilýär.

Ýylyň iň bereketli, amallary has sogaply günleri hökmünde ýatlanylýan Gurban aýynyň şu günlerinde ýerine ýetirýän tagat-ybadatlaryňyz Hak dergähinde kabul bolsun!

12.09.2025 22:05
5.6k+

YONEKEY biznesi ösdürmek üçin toplumlaýyn hyzmaty hödürleýär: müşderi çekmek, satyşy artdyrmak...

Biznesiňizi ösdürmek, satyşyňyzy artdyryp, işleriňizi tertibe salmak isleýärsiňizmi? YONEKEY platformasy munuň üçin toplumlaýyn çözgütleri hödürleýär. Bu hyzmatlar diňe bir uly kompaniýalar üçin däl, eýsem, kiçi we orta telekeçiler üçin hem diýseň amatlydyr...

12.09.2025 13:02
5.1k+

“Hana” söwda merkezi öý, ofis üçin hojalyk tehnikalaryny we mebelleri hödürleýär

Aşgabatda G.Kuliýew (Obýezdnoý) köçesiniň ugrunda ýerleşýän “Hana” söwda merkezi öý, ofis, bag, howly üçin niýetlenen harytlaryň giň toplumyny hödürleýär. Söwda merkezinde ýokary hilli gurluşyk harytlaryndan başlap, sargyt esasynda mebelleri, aýna-gapylary ýasap bermek ýaly hyzmatlar amatly bahadan hödürlenilýär...

04.09.2025 13:11
51k+

“Maraton” dükany 7 ýyllygy mynasybetli ähli aýakgaplaryna 40% - 50% arzanladyş aksiýasyny geçirýär

Iş, sport, gündelik gezelençler, umuman, durmuşyň ähli pursatlary üçin dünýä belli brendleriň erkeklere, aýallara we çagalara niýetlenen aýakgaplaryny hödürleýän “Maraton” dükanyna 7 ýyl dolýar. Şu mynasybetli “Maraton” dükanlarynyň ählisinde aýakgaplara uly arzanladyş aksiýalary geçirilýär...

01.09.2025 19:16
10k+

Siz nähili kofe isleýärsiňiz? NesilCoffee islendik adamyň göwnünden turjak önümlerini hödürleýär

Dünýäde her günde millionlarça adam ertirini kofe bilen başlaýar. Haýsy hem bolsa bir işe täze güýç bilen başlamaly bolnanda, güýç we ylham beriji içgi hökmünde kofe içilýär. Kofe häzirki güne çenli taryhyň aýrylmaz bir bölegine öwrülipdir...