Magnit meýdany diňe nawigasion ulgamlar üçin däl-de, eýsem, ýerden daşary şöhlelenmelerden goranmak we atmosferany saklamak üçin möhüm. Onuň nähili üýtgeýändigine we hereket edýändigine düşünmek hem diýseň ähmiýetli. San-Diegoda Lid we Kaliforniýa uniwersitetleriniň alymlary Ýeriň magnit meýdanynyň ugrunyň ylmy hasaplamalarda görkezilen tizlikden on esse çalt üýtgeýändigini anykladylar. Barlagyň netijeleri “Nature Communications” žurnalynda neşir edildi. Muny terrnews.com ýetirýär.
Alymlaryň işiniň predmeti 1920-nji ýyldan bäri bolup geçen Ýeriň magnit meýdanynyň üýtgeýşi boldy. Olar regenerasiýa modelini döretdiler we bar bolan ähli maglumatlary birleşdirdiler.
Magnit meýdanynyň üýtgeýiş hadysasynyň tizleşmegini onuň lokal gowşamagy bilen baglanyşdyrýarlar. Şeýlelikde, polýarlygyň üýtgemegi bilen, meselem, haçan-da biologik meýdanyň oky geografik polýus bilen gabat gelmän, olardan ýerini üýtgedende belli bir gozganmalar bolup geçýär. Jikme-jik seljerme işleri ugruň has çalt üýtgemeginiň suwuk ýadroda akymlaryň hereketi bilen baglydygyny görkezýär. Şeýle hadysalar pes çuňluklarda giňden ýaýrandyr.
Alymlaryň aýtmagyna görä, 40 000 ýyl töweregi magnit meýdanynyň geografik polýusdan 2,5 gradus süýşmesi bolup geçdi, bu bolsa öz gezeginde onuň Merkezi Amerikanyň günbatar kenarýakasynyň radiusynda gowşamagyna sebäp boldy.
Öň, ylmy bileleşik magnit meýdany ýylda bir gradusdan ýokary süýşmeýär diýip çaklaýardy. Ýöne şu günki günde hünärmenler tapawudyň öň hasap edilişinden on, ýüz esse ýokary bolup biljekdigini tassyklaýarlar.