Alymlar Türkiýede Nuhuň gämisiniň çen bilen ýerleşýän ýerinde  gazuw-agtaryş işlerine başlarlar

  • 23.04.2025 14:04
  • 11k+

"Noah’s Ark Scans" taslamasynyň türkiýeli, beýik britaniýaly we ABŞ-ly arheologlardan ybarat barlagçylary Türkiýäniň Ararat dagynyň 30 km günortasynda Nuh gämisiniň çen bilen ýerleşýän ýerini öwrenmek boýunça meýilnamalary bilen tanyşdyrdylar.

Olar äpet gämi Durupynar formasiýasynyň sebitinde ýer astynda gömlüp ýatan bolmagy mümkin diýip hasaplaýarlar. Durupynar formasiýasy limonitden durýan,  uzynlygy 164 metrlik geologiki döreme bolup,  şekili we ölçegleri boýunça Mukaddes Ýazgylarda beýan edilen gämä meňzeýär.
Obýektde işler entek başlamady. Alymlar geofiziki barlaglary, burawlamak işlerini geçirmegi we zyýan ýetirmeýän derňew usullaryny ulanmagy, şol sanda radar arkaly skanirlemegi we topragynyň nusgalaryny almagy meýilleşdirýärler.

"Bu sebit ýer süýşmeleriniň we gazaply gyşlaryň bolýan sebitinde ýerleşýär. Ýeri goramak ilkinji nobatdaky wezipe bolup durýar. Öňümizdäki ýyllarda türk uniwersitetlerinden bolan hyzmatdaşlarymyz tapylan desgalar adam tarapyndan döredilipmi ýa-da tebigy emele gelipmi anyklamak üçin toprakdan nusga almak, radar arkaly skanirlemek ýaly zeper ýetirmeýän barlaglary geçirerler. Gazuw-agtaryş işleri diňe ýeterlik subutnamalar toplanylandan we obýekti gorap saklamagyň  meýilnamasy işlenip düzülenden soň başlanar” diýip, barlagyň esasy işgäri Endrýu Jons The Sun neşirine gürrüň berdi.

Geçen ýyl geolog Mehmet Salih Baýraktutan Durupynardaky geostrukturadan topragyň 22 nusgasyny ýygnady. Derňew, daşyndaky meýdana garanyňda, gäminiň çak edilýän gurluşynyň içinde organiki maddalaryň we kaliniň ýokary derejede bardygyny görkezdi. Şeýle hem, gurluşyň içinde pH-niň (wodorod görkezijisi) has pesdigi habar berilýär.

"Bu üýtgeşmeler çüýrän agajyň bardygyny çak etmäge laýyk gelýär" –diýip, barlagçylar mälim etdiler. Ýene bir üns berlen möhüm zat: gurluşyň içindäki otlar güýzde has açyk we sary reňkde bolýar. Bu bolsa alymlara munuň landşaftyň tebigy üýtgemesi däl-de, elde gurlan gadymy desgadygyna ynanmaga esas berýär.

2019-njy ýylda geçirilen radar barlaglary, takmynan, 7 metr çuňlukda gönüburçly şekilleriň bardygyny ýüze çykardy. Maglumatlary täzeden gözden geçiren amerikaly geofizik formasiýanyň içinde açyk boşluklaryň bardygyny görkezýän uly merkezi giňişlige alyp barýan uzyn dälizi tapdy. Topar burawlap deşik deşmegi we meýdança zeper ýetirmezden barlamak üçin kamerany ulanmagy meýilleşdirýär.

"Häzirlikçe netijeler biziň çaklamalarymyzy tassyklaýar. Topragyň derňewleri bu formasiýanyň diňe töwerekdäki palçyk akymynyň bir bölegi bolman, eýsem özbaşdak obýektdigini görkezýär" –diýip, Jons belledi.

Barlaglar dowam edýär, ýöne hünärmenler gutarnykly netijeler barada bir zat aýtmaga entek irdigini nygtaýarlar.


düýn 14:35
4.2k+

Amerikaly alymyň pişigi oňa eýýäm ikinji gezek näbelli bir wirusy açmaga kömek etdi

Pepper atly pişik ikinji gezek öý hojaýynyna, Floridadan mikrobiolog Jon Ledniskä täze, ozal ylma belli bolmadyk wirus ştammyny açmaga kömek etdi diýip, Gizmodo habar berýär. Pepper öýe jansyz gyzylguýruk syçany getirdi we Ledniski ony barlaghanada öwrenmek kararyna geldi...

16.07.2025 13:28
6.1k+

Grenlandiýada 3 km buzuň astyndan gadymy tundranyň galyndylary tapyldy. Ol ýerde haşhaş, moh we hatda leýlisaç ösüpdir

Grenlandiýanyň köp bölegi buz we gar bilen örtülendir, şonuň üçin adanyň ady şoňa ýaňzydylyp goýlan. Emma bu hemişe beýle bolmandyr. Alymlar üç kilometrlik buz gatlagynyň astyndan gadymy tundra ekoulgamynyň yzlaryny tapdylar...

16.07.2025 06:12
3.9k+

Belizde maýalaryň gadymy şäheriniň ilkinji hökümdary - Te Kaab Çaakanyň mazary tapyldy

Hýuston uniwersitetiniň arheologlary Karakolda (Beliz) maýalaryň bu gadymy şäheriniň ilkinji hökümdary we onuň şa nesilşalygynyň esaslandyryjysy Te Kaab Çaagyň mazaryny tapdylar. Bu Merkezi Amerikanyň döwleti bolan Belizdäki iň uly maýa arheologik ýadygärliginde 40 ýyldan gowrak wagtlap geçirilen barlagda tapylan ilkinji şa mazarydyr...

12.07.2025 19:24
12k+

Germaniýada arheologlar ýaşy 125 000 ýyl bolan gadymy ýag “fabrikasyny” tapdy

Arheologlar Germaniýadaky Noýmark-Nord diýen ýerde 172 haýwanyň – atlaryň, sugunlaryň we öküzleriň 2000-den gowrak süňk bölegini tapdy. Süňkler döwlüp, ýag almak üçin gaýnadylypdyr. Bu 125 müň ýyl ozal neandertallar tarapyndan ýagyň işlenmeginiň subutnamasydyr diýlip, Science Advances žurnalynda ýerleşdirilen habarda aýdylýar...