Alymlar Türkiýede Nuhuň gämisiniň çen bilen ýerleşýän ýerinde  gazuw-agtaryş işlerine başlarlar

  • 23.04.2025 14:04
  • 11k+

"Noah’s Ark Scans" taslamasynyň türkiýeli, beýik britaniýaly we ABŞ-ly arheologlardan ybarat barlagçylary Türkiýäniň Ararat dagynyň 30 km günortasynda Nuh gämisiniň çen bilen ýerleşýän ýerini öwrenmek boýunça meýilnamalary bilen tanyşdyrdylar.

Olar äpet gämi Durupynar formasiýasynyň sebitinde ýer astynda gömlüp ýatan bolmagy mümkin diýip hasaplaýarlar. Durupynar formasiýasy limonitden durýan,  uzynlygy 164 metrlik geologiki döreme bolup,  şekili we ölçegleri boýunça Mukaddes Ýazgylarda beýan edilen gämä meňzeýär.
Obýektde işler entek başlamady. Alymlar geofiziki barlaglary, burawlamak işlerini geçirmegi we zyýan ýetirmeýän derňew usullaryny ulanmagy, şol sanda radar arkaly skanirlemegi we topragynyň nusgalaryny almagy meýilleşdirýärler.

"Bu sebit ýer süýşmeleriniň we gazaply gyşlaryň bolýan sebitinde ýerleşýär. Ýeri goramak ilkinji nobatdaky wezipe bolup durýar. Öňümizdäki ýyllarda türk uniwersitetlerinden bolan hyzmatdaşlarymyz tapylan desgalar adam tarapyndan döredilipmi ýa-da tebigy emele gelipmi anyklamak üçin toprakdan nusga almak, radar arkaly skanirlemek ýaly zeper ýetirmeýän barlaglary geçirerler. Gazuw-agtaryş işleri diňe ýeterlik subutnamalar toplanylandan we obýekti gorap saklamagyň  meýilnamasy işlenip düzülenden soň başlanar” diýip, barlagyň esasy işgäri Endrýu Jons The Sun neşirine gürrüň berdi.

Geçen ýyl geolog Mehmet Salih Baýraktutan Durupynardaky geostrukturadan topragyň 22 nusgasyny ýygnady. Derňew, daşyndaky meýdana garanyňda, gäminiň çak edilýän gurluşynyň içinde organiki maddalaryň we kaliniň ýokary derejede bardygyny görkezdi. Şeýle hem, gurluşyň içinde pH-niň (wodorod görkezijisi) has pesdigi habar berilýär.

"Bu üýtgeşmeler çüýrän agajyň bardygyny çak etmäge laýyk gelýär" –diýip, barlagçylar mälim etdiler. Ýene bir üns berlen möhüm zat: gurluşyň içindäki otlar güýzde has açyk we sary reňkde bolýar. Bu bolsa alymlara munuň landşaftyň tebigy üýtgemesi däl-de, elde gurlan gadymy desgadygyna ynanmaga esas berýär.

2019-njy ýylda geçirilen radar barlaglary, takmynan, 7 metr çuňlukda gönüburçly şekilleriň bardygyny ýüze çykardy. Maglumatlary täzeden gözden geçiren amerikaly geofizik formasiýanyň içinde açyk boşluklaryň bardygyny görkezýän uly merkezi giňişlige alyp barýan uzyn dälizi tapdy. Topar burawlap deşik deşmegi we meýdança zeper ýetirmezden barlamak üçin kamerany ulanmagy meýilleşdirýär.

"Häzirlikçe netijeler biziň çaklamalarymyzy tassyklaýar. Topragyň derňewleri bu formasiýanyň diňe töwerekdäki palçyk akymynyň bir bölegi bolman, eýsem özbaşdak obýektdigini görkezýär" –diýip, Jons belledi.

Barlaglar dowam edýär, ýöne hünärmenler gutarnykly netijeler barada bir zat aýtmaga entek irdigini nygtaýarlar.


düýn 11:14
1.2k+

Barlag: EA sebäpli ýetginjekler çalt, ýöne ýüzleý pikirlenip başladylar

Oksfordyň uniwersitetiniň neşirýatynyň geçiren täze barlagyna görä, emeli aň (AI) ýaşlaryň pikirlemegine işjeň täsir edýär: ol has çalt pikirlemäge kömek edýär, ýöne käte seljerme çuňlugyny ýitirýär diýip Business Insider ýazýar...

23.10.2025 09:57
6.8k+

Alymlar Sahara çölüniň häzirkisinden 75%-e çenli “ygally” bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar

XXI asyryň ikinji ýarymynda Sahara çölünde ýagşyň mukdary häzirki döwrüň görkezijileri bilen deňeşdirilende takmynan 75% ýokarlanyp biler diýip, ABŞ-nyň Illinoýs uniwersitetiniň klimatologlary çaklaýarlar. Barlaglaryň netijeleri npj Climate and Atmospheric Science žurnalynda çap edildi...

20.10.2025 10:52
11k+

Angliýada bitewi diýen ýaly “gylyç şekilli ażdarha” tapyldy

Beýik Britaniýanyň Ýura kenarynda alymlar öň belli bolmadyk, delfiniň ululygyndaky gadymy deňiz süýrenijisi — ihtiozawryň bitin diýen ýaly skeletini tapdylar. Britan paleontologlary Papers in Paleontology žurnalynda çap eden makalasynda bu tapyndynyň ihtiozawrlaryň ewolýusiýasynyň taryhyndaky boşlugy doldurmaga kömek edýändigini belleýärler...

16.10.2025 09:22
5.6k+

Alymlar: Ýer klimat çökgünliginde “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgidi” aşdy

Täze ylmy barlaglaryň maglumatlaryna görä, planeta klimat üýtgemeleriniň “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgitden” geçdi. Ummanlaryň gyzmagy tas milliard adamyň durmuşyny kesgitleýän merjen rifleriň köpçülikleýin ölmegine getirdi diýlip, Science News žurnalynda neşir edilen hasabatda aýdylýar...