Rus alymlary rak keselini irki döwründe ýüze çykarmak üçin test işläp taýýarladylar

  • 03.03.2025 15:46
  • 4.2k+

Ural Federal uniwersitetiniň (UrFU) barlagçylary ganyň düzümini barlamak arkaly rak keselini irki döwründe anyklamaga mümkinçilik berýän test ulgamyny ulgamyny döretdiler. Häzirki wagtda ony peşew mäziniň rak keselini anyklamak üçin synagdan geçirýärler diýip, uniwersitetiň ylmy aragatnaşyklar bölümine salgylanýan TASS habar berýär.

“Anyklaýyş barlaglaryndan lukmançylyk barlagy wagtynda ýa-da analiz tabşyryp, özbaşdak, geçip bolar. Ulgam molekulýar markerleri seljerýär we netijesi bar bolan beýleki barlaglardan has ýokary bolup, anyk we ygtybarlydyr" - diýip habarda aýdylýar.

Işläp taýýarlaýyş keseliň irki döwürlerine häsiýetli metaboliki biomarkerleriň üýtgemelerini kesgitleýär. Alymlar ony aşgazan-içege we öýken kesellerini anyklamak üçin ulanylýan, ýöne rak keselini irki döwründe ýüze çykarmaga ýaramsyz, gaz hromatografiýasyna esaslanýan synag ulgamy bilen deňeşdirýärler.
Barlagçylar ulgamyň mümkinçiliklerini giňeltmegi hem-de çişleriň tapgyrlaryny we agressiwligini kesgitlemegi öwretmegi meýilleşdirýärler. Synagyň 2027-nji ýyla çenli bazara çykmagyna garaşylýar.
Bu iş Russiýanyň Bilim we ylym ministrliginiň goldawy bilen 2030-njy ýylyň “Prioritet-2030” maksatnamasynyň çäginde alnyp barylýar. Taslama Ural Federal uniwersitetiniň, Russiýanyň Ylymlar akademiýasynyň Ural şahamçasynyň Immunologiýa we fiziologiýa institutynyň, Rospotrebnadzoryň "Wirus" ylmy-barlag institutynyň we Saratowyň W. I. Razumowskiý adyndaky Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň alymlary gatnaşýar.


17.12.2025 11:16
2.4k+

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

17.12.2025 11:12
4k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...

16.12.2025 19:18
4.7k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

15.12.2025 17:03
8.4k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...