Hytaý Aýdan tebigy çeşmeleri getirmek üçin magnit katapultyny döretmegi teklip edýär

  • 31.08.2024 06:58
  • 5.7k+

Hytaýly alymlar Aýdan Ýere tebigy çeşmeleri getirmek üçin magnit katapulty düşünjesini teklip etdiler. Robert A. Haýnnlaýnyň “Aý – yzgytsyz bike” (The Moon Is a Harsh Mistress) atly ylmy romanyndan ylham alan bu ulgam Aýdan alynjak geljekki termoýadro reaktorlary üçin gymmatly çeşme bolan geliý-3 ýaly Aýdan alynjak materiallary Ýere netijeli aşyrmaga mümkinçilik berer diýip, Phys.org ýazýar.

Şanhaýyň Hemra inženerçiligi institutynyň (SAST) alymlary tarapyndan işlenip düzülen bu taslama magnit lewitasiýasy tehnologiýasyny ulanmagy öz içine alýar. Ýekedaban zyňmak ýörelgesi boýunça işleýän katapult ýüki Aý orbitasyna girer tizlige çenli çaltlaşdyrar we soňra Ýere iberer. Aýda dartyş güýjüniň pesdigi we wakuum sebäpli ulgam ýokary netijelilik bilen işläp biler.

“Ulgamyň tehniki taýýarlygy degişlilikde ýokary. Gurluşyň diňe elektrik energiýasyny sarp edýändigi we ýangyç talap etmeýändigi sebäpli, göwrümi gaty kiçi we durmuşa geçirmek ýönekeý bolar. Esasy maksat - Ýerdäki energiýa krizisini çözmek üçin geliý-3-i çykaryp almak we getirmek. Şeýle hem taslama kosmosda magdan gazyp almak, agyr raketa göterijiler we emeli aň tehnologiýalarynyň ösmegine goşant goşar "-diýip, barlagçylar öz işlerinde aýdýarlar.

Katapult Hytaýyň Halkara Aý barlag stansiýasyny (ILRS) döretmek boýunça  programmasynyň esasy elementine öwrülip biler. Şeýle-de bolsa, bu ulgamyň gurluşygy, Hytaý ILRS-iň döredilmegi üçin zerur bolan ýokary agyrlykdaky  Long March 9 (CZ-9) we Long March 10 (CZ-10)  raketa göterijilierini ösdürmegi tamamlaýança, gijikdirilmeli bolar.
Alymlar 2030-njy ýyla çenli ulgamyň esasy böleklerini işläp taýýarlamagy we 2045-nji ýyla çenli taslamanyň doly göwrümde durmuşa geçirilmegini meýilleşdirýärler. Katapultyň gurluşygynyň bahasy 18,25 milliard dollar bolar, ýöne geliý-3 gazyp almak ýylda 100 milliard dollar girdeji getirer diýlip çaklanylýar.
Taslama hyjuwly bolsa-da, alymlaryň öňünde Aýyň topragyndan geliý-3-i çykarmak tehnologiýasyny ösdürmek, Aýyň bitekiz üstünde ulgamy gurmak we ýokary tizlikde aýlanýan ryçagyň durnuklylygyny üpjün etmek ýaly, çynlakaý wezipeler durýar.


düýn 10:31
2.3k+

Perm ülkesinde Ýerdäki iň gadymylara degişli jandarlaryň yzlary tapyldy

Russiýanyň Perm ülkesinde suwuň yza çekilmegi üýtgeşik paleontologiki açyşlara getirdi. Şirokowskiý suw howdanynyň kenarynda Ýeriň ýüzünde 550 mln ýyldan gowrak ozal ýaşap geçen gadymy köp öýjükli organizmleriň yzlary tapyldy...

22.07.2025 12:35
6.8k+

Awstriýaly alymlar mikroplastik bilen öýkende howply täze döremäniň arasynda baglanyşyk tapdylar

Awstriýadaky Wena lukmançylyk uniwersitetiniň alymlary mikroplastigi we nanoplastigi demiňe dartmagyň öýkeniň öýjüklerinde kanserogeneziň irki döwürleri bilen baglanyşykly howply üýtgeşmelere getirip biljekdigini anykladylar...

22.07.2025 12:28
4.8k+

Haýwanlar bilen ösümlikleriň aragatnaşygyň ilkinji ylmy delilleri peýda boldy

Tel-Awiw uniwersitetiniň barlagçylary ösümlikler bilen haýwanlaryň arasyndaky özara akustiki aragatnaşygy hasaba aldylar. Ösümlikler öz ýagdaýyny aňladýan sesleri çykarýarlar, haýwanlar bolsa jogap hökmünde özlerini alyp barşyny üýtgedýärler diýip, uniwersitetiň metbugat gullugy habar berýär...

21.07.2025 13:59
4.3k+

2026-njy ýyla çenli Astanada Merkezi Aziýanyň iň uly maglumat merkezi gurlar

2026-njy ýyla çenli Astanada Merkezi Aziýada maglumatlary gaýtadan işleýän iň uly maglumat merkezi gurlar. Taslama Gazagystanyň Akashi Data Center kompaniýasy bilen Hytaýyň China Mobile telekommunikasiýa korporasiýasynyň  hyzmatdaşlygynda durmuşa geçiriler diýip, “Kompaniýa” neşiri habar berýär...