Alymlar garry agaçlaryň ýaş tokaýlara abanýan howp barada duýduryş berýändigini anykladylar

  • 07.05.2025 13:56
  • 5.9k+

Italiýanyň daglarynda alymlar köp ýaşan agaçlaryň ýaş daragtlara maglumat berşini ilkinji gezek hasaba almagy başardylar. Awstraliýanyň we Italiýanyň barlagçylary Kosta Bokke tokaýynda berýoza agaçlarynda datçik goýdular. Gün tutulmazdan ozal agaçlaryň işjeň ýagdaýda maglumat alşyp başlaýandyklaryna göz ýetirdiler. Muny ilki bolup iň köp ýaşan agaçlar edýärler diýip, New Atlas ýazýar.

Ösümlikler "elektrik tory" - kökler we şahalar arkaly aragatnaşyk ulgamyny ulanýarlar. Signallar wakadan birnäçe sagat öň peýda bolup, bu tokaýyň taýýarlanmagyna mümkinçilik berýär. Garry agaçlar, göýä tejribeli synçylar kimin, howsala yşaratyny berýärler. Ýaş daragtlar muny duýýarlar we ýokumly maddalary daşamak we suwuň hereketi ýaly içerki prosesleri deňine “togtadýarlar”. Bu olara kyn ýagdaýlarda energiýa tygşytlamaga kömek edýär.
Gün tutulmagy ýagtylyga bagly agaçlaryň aýlawlaryny bozýar. Tokaýyň köpçülikleýin reaksiýasy energiýa ýitgileriniň öňüni almaga mümkinçilik berýär. Geçmişi ýadynda saklaýan köp ýaşan agaçlar bu işde möhüm rol oýnaýarlar. Olar tejribäni deňeşdirýärler we tokaýy howplardan gorap, başgalara ýol görkezýärler.
Bu açyş ýetişen daragtlaryň gymmatyny görkezýär. Şeýle hem ekoulgamlaryň howanyň üýtgemegine nähili uýgunlaşýandygyna düşünmäge kömek edýär. Alymlar tebigatda logikanyň pikir edişimizden has köpdügine we agaçlaryň hem şonuň bir bölegidigine ynanýarlar.
Bu waka köpçüligiň ünsüni özüne çekdi we "Tokaýyň kody" filminiň esasyna öwrüler. Filmde agaçlaryň biri-biri bilen aragatnaşyk saklaýşy we biri-birini goraýşy, tokaýyň ýaşy uly agaçlaryny goramagyň näme üçin möhümdigi görkeziler.


31.08.2025 08:48
8.6k+

Koloradoda dinozawrlardanam has gadymy pyşbaganyň görnüşi tapyldy

Paleontologlar Chelydridae maşgalasyndan bolan pyşbagalaryň ozal näbelli sütün öýjükli neslini  we görnüşini tapdylar. Olary Koloradodan tapylan bitin çanagyna we beýleki galyndylaryna esaslanyp suratlandyrmak başartdy...

26.08.2025 13:37
9.6k+

Müsürde suwdan gadymy Kanopus şäheriniň bölekleri çykaryldy

Müsür häkimiýetleri Aleksandriýanyň golaýynda Abu-Kir aýlagynda ýerleşen suwa giden gadymy şäheriň böleklerini gury ýere çykardy diýip, The Guardian habar berýär. Bu Müsüri tas 300 ýyl dolandyran Ptolemeý nesilşalygynyň dolandyran we 600 ýyl töweregi ýurdy dolandyran Rim imperiýasynyň döwründe möhüm merkeze öwrülen Kanopus şäheri hasaplanýar...

26.08.2025 13:26
5.2k+

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy. Istiorachis macarthurae adyny alan bu jandarlar 120 mln ýyldan gowrak ozal Angliýanyň günorta kenaryndan uzak bolmadyk ýerde ýaşapdyr diýip, Londondaky Tebigy taryh muzeýine salgylanyp, CNN habar berýär...

25.08.2025 13:04
3.2k+

Awstraliýada adam derisine has ýakyn deri nusgalary ösdürilip ýetişdirildi

Kwinslend uniwersitetiniň ýanyndaky Freýzer institutynyň barlaghanasyndan awstraliýaly alymlar ilkinji gezek doly derejede adam derisiniň gurluşyny gaýtalaýan deri nusgalaryny ösdürip ýetişdirdi. Bu barada ABC ýaýlym korporasiýasy habar berdi...