Astronomlar superýeri we subneptuny tapdy

  • 19.03.2025 14:01
  • 4.5k+

Astronomlar TOI-1453 ýyldyzynyň töwereginde iki üýtgeşik planetany tapdy. Ýyldyz Ýerden 250 ýagtylyk ýylyna barabar uzaklykda Aždarha ýyldyzlar toplumynda ýerleşýär. Ol goşa ulgamyň bir bölegi bolup, Günden sowuk we kiçidir diýip, Phys.org habar berýär.

Alymlar NASA-nyň TESS teleskopyny we HARPS-N spektrografyny ulanyp, TOI-1453 b-ni (superýer) we TOI-1453 c-ni (subneptun) kesgitledi.
Superýer TOI-1453 b Ýerden birneme uly bolup, ähtimal, daşly bolsa gerek. Ol bary-ýogy 4,3 günde öz ýyldyzynyň daşyndan doly aýlaw edýär, bu hem ony ýyldyzynyň iň ýakyn goňşusyna öwürýär.
TOI-1453 c radiusy Ýerden 2,2 esse uly, şol bir wagtyň özünde-de massasy Ýerden bary-ýogy 2,9 esse agyr bolan subneptundyr. Tapyndy ylma belli bolanlaryň arasynda iň pes dykyzlykly subneptunlaryň biri hasaplanýar, bu hem onuň düzümi barada sorag döredýär.

“Biziň gözegçiligimiz TOI-1453 c-niň öz ululygy üçin örän ýeňil planetadygyny görkezýär. Onuň wodoroda baý bolan dykyz atmosferasynyň ýa-da düzüminde ep-esli suw paýynyň bardygyny çaklamaga esas bar. Bu ony geljekki atmosfera gözlegleri üçin örän gowy obýekte öwürýär” – diýip, Lýež uniwersitetinden astrofizik Manu Stalport belleýär.

Planetalaryň orbitalary 3:2 rezonansyna golaý – içki planeta üç doly aýlaw edýänçä, daşkysy iki aýlaw edýär. Şeýle rezonanslar orbital göçüşiň tebigy netijesi hasaplanýar, bu hem planetalaryň nähili hereket edýändigine we öz gutarnykly orbitalaryny eýeleýändigine düşünmäge kömek edýär.


düýn 15:02
5.4k+

Curiosity Mars roweri Gyzyl planetada hereket edip barýan wagty ilkinji gezek orbitadan surata düşürildi

NASA-nyň Mars missiýasyny dolandyrýan topary Curiosity Mars roweriniň hereket edip barýan wagty ilkinji gezek orbitadan düşürilen suratyny paýlaşdy. Surat 2025-nji ýylyň 28-nji fewralynda düşürilipdir, şol wagt rower Gyzyl planetanyň üstünde ylmy işleri geçirmek üçin täze bir ýere tarap ýola çykyp barýan eken...

28.04.2025 16:31
6.7k+

Dünýäniň iň uly teleskobynyň gümmezi gurlup tamamlandy, ol işe girizmäge taýynlanýar

Çiliniň Atakama çölünde ýerleşýän dünýäniň iň uly teleskoby bolan Extremely Large Telescope (ELT) teleskobynyň gümmeziniň we süýşürilýän gapylarynyň gurluşygy tamamlandy. Bu barada «PetaPixel» habar berýär. Diametri 93 metr, beýikligi bolsa 80 metr bolan gurluşda Ýewropanyň günorta obserwatoriýasynyň (ESO) we Çiliniň baýdaklary asyldy...

25.04.2025 15:03
1.8k+

Ýewropa kosmos agentligi kosmosda azyk ösdürip ýetişdirmegi synagdan geçirýär

Ýewropa kosmos agentligi (ESA) geljekde astronawtlar üçin iýmiti göni orbitada ýa-da Aýda hem-de Marsda ösdürip ýetişdirmegi maksat edinýän synagy ýola goýdy. Taslamada belok, ýag, protein we süýüm ýetişdirmek göz öňünde tutulýar diýip, «BBC» ýazýar...

24.04.2025 12:20
3.6k+

NASA: jaýryklar we howanyň syzmagy HKS-niň howpsuzlygyna zyýan ýetirýär

Halkara kosmos stansiýasy (HKS) öz işiniň töwekgelçilikli döwrüni başdan geçirýär. Howpsuzlyk boýunça konsultatiw toparynyň mejlisinde NASA-nyň hünärmenleri stansiýada jaýryklaryň peýda bolandygyny, howanyň syzýandygyny we ätiýaçlyk şaýlarynyň ýetmezçilik edýändigini aýtdy...