Gün bäş sany güýçli alawlama barabar bolan energiýany çykardy: munuň Ýere nähili täsiri bar?

  • 09.11.2024 11:52
  • 10k+

6-njy we 7-nji noýabrda Gün iň ýokary hasaplanýan "X" klasynyň dört-bäş alawynyň energiýasyna deň bolan ýigrimi töweregi M derejeli alaw zyňdy. Bu barada Kosmos gözleg institutynyň Gün astronomiýasynyň barlaghanasyna we Russiýa Ylymlar akademiýasynyň Sibir bölüminiň Gün-ýerüsti fizika institutyna salgylanyp, TASS habar berýär.

Alawlaryň çeşmesi Günüň 3883 we 3889 belgili iki işjeň sebitinde hasaba alyndy. Hünärmenleriň bellemegine görä, işjeň merkezleriň gurluşy durnukly X derejeli güýçli alawlaryň döremegine ýol bermeýär we energiýa has irki döwürlerde çykýar. Bu diýildigi energiýanyň ep-esli derejede ýygnanmaga wagty bolmazdan, çalt dargaýandygyny aňladýar.
Hünärmenleriň bellemegine görä, ýygy-ýygydan urýan M derejeli alawlar Ýer üçin ýeke, ýöne has güýçli urýan X derejeli alawlardan ýene kanagatlanarlydyr. Çünki bu ýagdaýda planetamyzyň töwekgelçiligi ep-esli azalýar. Şeýle-de bolsa, geljekde işjeň merkezleriň gurluşy has ýönekeý bolup, ýokary derejeli alawlara sebäp bolup biler.
Gün astronomiýasy barlaghanasynyň başlygy Sergeý Bogaçýewiň düşündirişi ýaly, Günden plazma çykarylanda, onuň çykýan ýerindäki täsirler möhüm rol oýnaýar. Eger çykaryş tizligi 600 km/s-den pes bolsa, plazma Güne gaýdyp gelýär. Şeýle-de bolsa, çykaryş tizligi has ýokary bolsa, zyňyndylar Ýere ýetip, magnit hadysalaryna sebäp bolup biler.
Gün şöhleleri rentgen şöhleleriniň güýjüne görä klaslara bölünýär: onuň iň pesi A klas bolup, iň ýokarysy X klasyna çenli ýetýär. Her gezek energiýa köpelende, bir klasyň energiýa güýji on esse ýokarlanýar we alawlar Ýere täsir edip biljek plazma zyňyndylary bilen bilelikde bolýar.


21.03.2025 17:09
6.9k+

24-25-nji martda Ýere güýçli magnit hadysasy aralaşar

2025-nji ýylyň 24-25-nji martynda güýçli magnit tupanynyň bolmagyna garaşylýar. Hünärmenleriň çaklamalaryna görä, onuň güýçlüligi K-indeksi boýunça bäş bala ýeter, bu bolsa güýçli geomagnit gozganmalaryna deň gelýär...

20.03.2025 11:57
4.5k+

Dünýädäki kölleriň aglabasy soňky 40 ýylda adamyň täsiri netijesinde reňkini üýtgedi

Alymlar soňky 40 ýylda 67 müňden gowrak kölüň emeli hemradan alnan suratlaryny seljerip, möhüm üýtgeşmeleri gördüler - olar öňki reňklerini ýitiripdirler. Barlagyň dowamynda 1984-nji ýyldan bäri alnan 32 million...

13.03.2025 14:37
3k+

Üstünde 10 aý işlenilen we $3,5 mln harçlanan «Odin» enjamy Aýyň arkasynda ýitirim boldy

Asteroidleri öwrenmek üçin uçurylan ilkinji hususy kosmos enjamy bolan "Odin", 27-nji fewralda Falcon 9 raketasy bilen uçurylan dessine ýüze çykan tehniki näsazlyklar sebäpli işini dowam etdirip bilmedi. Öndüriji...

09.03.2025 08:11
6.1k+

Awstraliýada iň gadymy meteorit krateri tapyldy. Ol Ýere 3,5 milliard ýyl ozal gaçypdyr

Kýortin uniwersitetiniň barlagçylary Günbatar Awstraliýada 3,5 milliard ýyl ozal emele gelen iň gadymy meteorit kraterini tapdylar. Bu barada Nature Communications žurnalynda çap edilen makalada aýdylýar. Krater...