Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasy çarwa oýunlaryny we özbek bagşyçylyk sungatyny maddy däl medeni mirasyň reprezentatiw sanawyna girizdi. Bu barada ÝUNESKO-nyň metbugat gullugy habar berýär. Muny TASS ýetirýär.
“Gyrgyz halkynyň medeni mirasy çarwa durmuşy bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. 1991-nji ýylda Garaşsyzlyk gazanylandan soň Gyrgyzystanyň ýerli jemgyýetleri däp bolan medeniýetini gaýtadan dikeltmek we dabaralandyrmak boýunça işe başladylar” – diýlip, habarda aýdylýar.
Bütindünýä çarwa oýunlary sportuň etniki görnüşleri boýunça halkara ýaryşlardyr. Olar Merkezi Aziýa ýurtlarynda sportuň halk görnüşlerine esaslanýar. Bu ýaryşlary ilkinji gezek 2014-nji ýylda Gyrgyzystan geçirdi we şondan bäri halkara ýaryşlar her iki ýyldan geçirilýär. 2018-nji ýylda III Bütindünýä çarwa oýunlaryna onlarça ýurtdan 2 müňe golaý türgen gatnaşdy, olar kok-boru (owlakgapdy), taýak çekmek, at çapyşyklary, awçy guşlar bilen aw awlamak, intellektual oýunlar ýaly milli sport görnüşleriniň 37-sinde baýrak üçin bäsleşdiler.
Üçünji oýunlardan soň olary dürli ýurtlarda geçirmek kararyna gelindi. Dördünjini 2020-nji ýylda Türkiýe kabul etmäge razy boldy. Ýöne COVID-19 pandemiýasy sebäpli çäräni ilki 2021-nji ýyla, soňra 2022-nji ýyla geçirmek kararyna gelindi.
“Epiki poeziýa Özbegistanyň özbek we garagalpak halkynyň aýdym-saz we poeziýa mirasynda aýgytly rol oýnaýar. Bagşyçylyk sungaty – özbek durmuşynyň möhüm bölegidir, kyssaçylar myhmanlary hemişe maşgala dabaralarynda, däp-dessurlarda, döwlet baýramçylyklarynda we halk gezelençlerinde garşy alýarlar” – diýlip, ÝUNESKO-nyň habarynda aýdylýar.
Bu däp dombra we kobuz ýaly saz gurallary bilen bilelikde miflere, rowaýatlara, halk ertekilerine we rowaýata öwrülen aýdymlara esaslanýan “dessan” žanryndaky goşgulary okamagy öz içine alýar.