Koronawirusyň gelip çykyşy bilen bagly täze maglumatlar

  • 18.08.2020 13:34
  • 21k+

COVID-19 eýýäm 2012-nji ýylda hem adam bedenine uýgunlaşyp bilýän eken. Bu barada wirusolog Jonatan Latem bilen biolog Ellison Wilson "Independent Science News"-da ýazdylar diýip, rbc.ru habar berýär.

Alymlar Hytaýyň Ýunnan welaýatyndan bolan magdançylary bejeren lukman Li Sýunyň dissertasiýasyny tapdylar. Olar iki hepdeläp şahtany ýarganatlaryň nejasatlaryndan arassalapdyrlar. Şondan soň hem olarda pnewmoniýa, gury üsgülewük, el -aýak agyrylary we ýokary gyzdyrma ýaly, COVID-19-a mahsus alamatlar ýüze çykyp başlapdyr. Näsaglaryň öýkeniniň howasyny çalyşmaly bolupdyr. Alty işçiniň üçüsi ýogalypdyr.
Soňra magdançylaryň analizleri Wuhan şäherindäki laboratoriýa iberilýär we olara SARS-a meňzeş koronawirusyň ýokuşandygy anyklanylýar. Şeýlelik bilen, barlagçylaryň belleýşi ýaly, COVID-19-yň eýýäm şol döwürde adam bedenine uýgunlaşandygyna ynanmaga esas bar.

Makalada: "Dissertasiýadaky subutnamalar bizi COVID-19-yň gelip çykyşy baradaky ähli bilýänlerimizi täzeden gözden geçirmäge mejbur etdi" - diýilýär. Latem we Wilson koronawirusyň Wuhan laboratoriýasyndan bir säw bilen "sypyp", "adama ýokary derejede uýgunlaşan adaty bolmadyk patogen koronawirus" SARS CoV-2 görnüşine özgerendir, nusgalar bolsa geçen ýyl laboratoriýanyň çäklerinden "çykyp", pandemiýa öwrülendir diýip çak edýärler.

Hytaý häkimiýetleriniň resmi maglumatlaryna görä, COVID-19 geçen ýylyň dekabr aýynyň ahyrynda ýaýrap başlady. Wirusyň ýaýrama ojagy Wuhan bazary boldy.

düýn 12:25
2.7k+

Kosmosda ozal görünmedik täze partlama görnüşi hasaba alyndy

LIGO we Virgo kosmos detektorlary taryhda ilkinji gezek AT2025ulz diýlip atlandyrylýan astronomik hadysany hasaba aldylar. Bu hadysa "supernowa" (sper-täze ýyldyz) we "kilonowa" partlamalarynyň aýratynlyklaryny özünde jemleýän düýpgöter täze partlama görnüşiniň — "superkilonowanyň" ilkinji nusgasy bolup biler...

22.12.2025 14:55
9.4k+

Arktikada howanyň temperaturasy rekord dereje gyzdy - NOAA

2024-nji ýylyň oktýabryndan 2025-nji ýylyň sentýabryna çenli bolan döwürde Arktikada howanyň temperaturasy 1900-nji ýyldan bäri geçirilen gözegçilikleriň taryhynda iň ýokary derejä ýetdi. Bu barada ABŞ-nyň Milli umman we atmosfera barlaglary müdirligi (NOAA) habar berdi...

22.12.2025 13:53
5k+

Klimatologlar: Asyryň ortalaryna çenli Ýer ýüzünde her ýyl 4 müňe çenli buzluklar ýok bolar

Eger global maýlamaklyk asyryň ahyryna çenli temperaturanyň 1,5-4 gradus Selsiý ýokarlanmagyna getirse, eýýäm şu asyryň ortalaryna çenli Ýer her ýyl 2000-den 4000-e çenli buzlugy ýitirer. Netijede, buzluklaryň umumy sany 200 müňden 18 müňe çenli azalyp biler...

18.12.2025 11:45
12k+

Türkiýäniň Mermer deňziniň suwy gysga wagtyň içinde kenardan 20 metr çekildi

Türkiýäniň Tekirdag welaýatynyň Marmaraereglisi şäheriniň ýaşaýjylary Mermer deňziniň suwunyň kenarýakadan birden 20 metr çekilendigi barada habar berdiler. Netijede, 16-njy dekabrda kenarýakada çäge adajyklary emele geldi diýip, Haberturk teleýaýlymy habar berýär...