Миссия ВОЗ по COVID-19 прибывает в Туркменистан

Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň (BSGG) 5 adamdan ybarat wekiliýeti 6-njy iýuldan başlap, Türkmenistanda 10 günlük saparda bolar. BMG-niň Türkmenistandaky wekilhanasynyň saýtynda neşir edilen BSGG-niň Ýewropa sebit býurosynyň adatdan daşary ýagdaýlar boýunça ýokary derejeli hünärmeni, BSGG-nyň Türkmenistandaky “COVID-19” wekiliýetiniň başlygy Katrin Smolwud bilen bolan söhbetdeşligi dykgatyňyza ýetirýäris.
Söhbetdeşikde BSGG-niň wekiliýetiniň Türkmenistana sapary barada maglumatlar berlipdir.
1. BSGG-niň “COVID-19” wekiliýeti Türkmenistana gelýär. Bu wekiliýetiň maksady näme we BSGG hünärmenleri Türkmenistanda näçe wagt galar?
Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň wekiliýetiniň 6-njy iýulda Türkmenistana gelip, milli we ýerli häkimiýetler bilen «COVID-19» ýokanjyna garşy taýýarlygyny dürli taraplary boýunça bilelikde işlemekden ybaratdyr. Biziň işimiz, utgaşdyrmak we gözegçilik ulgamlary, epidemiologiýa we epidemiologiki gözegçilik, laboratoriýa hyzmatlary, hassalara gözegçilik, ýokanç keselleriň öňüni almak we ýokaşma gözegçilikleri ýaly ugurlara, şeýle hem wirusyň töwekgelçilikleri barada halkyň içinde edilýän wagyz ediş işlerine gönükdirilendir.
Ýurtda takmynan 10 gün bolmagy meýilleşdirýäris. Biziň gün tertibimiz töwekgelçiliklere baha bermek we «COVID-19-a» gözegçilik etmek üçin zerur bolan ulgamlaryny ösdürmek üçin ýokary derejeli döwlet işgärleri we saglygy goraýyş hünärmenleri bilen birnäçe duşuşygy öz içine alýar. Milli, sebit we şäher derejesindäki lukmançylyk edaralaryna, jemgyýetçilik saglyk merkezlerine, barlaghanalara we beýleki edaralara baryp görmegi meýilleşdirýäris.
Bu sapar BSGG-niň Ýewropa sebitindäki ýurtlara berýän ýöriteleşdirilen goldawynyň bir bölegidir. Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy soňky aýlarda «COVID-19» ýokanjyna garşy göreşmek maksady bilen sebitiň dürli ýurtlaryna 70 töweregi wekiliýet iberdi we bu döwürde Türkmenistan bilen ýakyndan işleşmek mümkinçiligini goldaýarys.
2. BSGG-niň wekiliýetiniň sapary birnäçe gezek yza süýşürildi. Munuň sebäbini düşündirip bilersiňizmi?
«COVID-19» pandemiýasy wagtynda ulag çäklendirmeleri Ýewropanyň çäklerinde hereket etmegi ep-esli çylşyrymlaşdyrdy. Bu döwürde wekiliýetiň agzalarynyň ýurda gelip biler ýaly ulag ýollaryny gözlemek üçin Türkmenistan hökümeti bilen göni aragatnaşykda bolduk we türkmen tarapynyň goldawy bilen üstünlik gazandyk.
3. BSGG-niň Türkmenistan hökümeti bilen gatnaşyklaryna nähili baha berýärsiňiz? Saglygy goraýyş ministrligi bilen «COVID-19» babatda nähili işleri geçirýärsiňiz?
BSGG-niň Türkmenistan hökümeti we Saglygy goraýyş ministrligi bilen uzak we netijeli gatnaşygy bar. Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy 1995-nji ýylda bu ýurtda saglyk syýasatlaryny ösdürmäge, Türkmenistanda saglyk ulgamyny we jemgyýetçilik saglyk maksatnamalaryny berkitmäge goldaw bermek üçin döredildi. Biziň wezipämiz Türkmenistan hökümeti bilen hyzmatdaşlygyň çäginde meýilnamalaryň bir bölegi hökmünde “COVID-19” ýüze çykan we ýaýran halatynda taýýarlyk işlerine üns bermekden ybaratdyr. Mundan başga-da, Saglygy goraýyş ministrliginiň hem-de hyzmatdaşlaryň we donorlaryň goldawy bilen saglyk işgärleri üçin okuw seminarlaryny geçirmek, maglumat materiallaryny taýýarlamak we beýleki birnäçe taslamanyň üstünde işlemegi meýilleşdirýäris.
4. Türkmenistanda “COVID-19” wakasy ýüze çykmady.  Ýurt wirusy gözegçilik astynda saklaýar we Türkmenistanyň hökümeti bu meselä çynlakaý çemeleşýär. BSGG hünärmeni hökmünde ýurtdaky ýagdaýa nähili garaýarsyňyz?
Türkmenistan “COVID-19” babatda milli köp pudakly iş toparyny döretdi; “COVID-19” üçin taýýarlyk we öňüni alyş çäreleriniň meýilnamasy tassyklandy; “COVID-19-yň” öňüni almak we bejermek boýunça görkezmeler işlenip düzüldi.
Saglygy goraýyş ulgamynyň ähli derejelerindäki edaralaryň we işgärleriň üýtgedilip gurulmagy hökümet tarapyndan ädilen möhüm ädimdir: bu edaralaryň täzeden profilleşdirilmegini we saglyk işgärlerini taýýarlamagy öz içine alýar. Saparymyzda ýerine ýetirilen işler barada has giňişleýin öwrenmäge sabyrsyzlyk bilen garaşýarys.
“COVID-19-yň” ýaýramazlygy üçin iň täsirli çäreleri kesgitlemekde Türkmenistana goldaw bermäge taýýardyrys. Milli we ýerli häkimiýetler bilen bilelikde alyp barýan işimiz ýurduň ilatyny wirusdan goramak üçin goşmaça goşant goşar diýip umyt edýäris.
5. Türkmenistan hökümeti, BMG-niň hemişelik wekilhanasy bilen bilelikde koronawirus ýokançlygyna taýýarlyk görmek we oňa garşy göreşmek boýunça milli meýilnama düzdi. BSGG bu işiň bir bölegi hökmünde gatnaşdy. Bu resminama barada aýdyp bilersiňizmi, BSGG ülňülerine laýyk gelýärmi?
Hakykatdanam, Bütindünýä saglygy goraýyş guramasy «COVID-19» taýýarlyk we oňa garşy dessin göreşmek meýilnamasyny düzmekde ýurda kömek bermekde öňdebaryjy boldy. Bu resminama BSGG ülňülerine laýyklykda işlenip düzüldi.
Meýilnamanyň maksady ýokanjyň ýurda aralaşmagynyň öňüni almak we bu ýagdaý ýüze çyksa, ýaýramagynyň öňüni almak we wirusyň durmuş we ykdysady netijelerini azaltmakdan ybaratdyr.
Meýilnama laýyklykda BSGG Türkmenistana pandemiýanyň uzak möhletli täsirlerine garşy göreşmekde goldaw berer.